فرض کنید شما به عنوان مسئول مالی یا مسئول حقوق و دستمزد در شرکتی مشغول به همکاری شده اید. در شرکتی که شما تازه مشغول به کار شده اید، نیز پرسنل دیگری مشغول به کار میباشند. این پرسنل در قبال فعالیتی كه انجام میدهند باید مبلغی تحت عنوان حقوق و دستمزد دریافت کنند. آیا شما به عنوان مسئول محاسبه حقوق و دستمزد یا مسئول مالی فكر كرده اید كه برای محاسبه حقوق و دستمزد به چه اطلاعات و مبانی جهت محاسبه نیاز دارید؟ برای انجام محاسبات مربوط به حقوق پرسنل، ملزم به رعایت چه قوانینی از قوانین تامین اجتماعی و یا قوانین مالیاتی خواهید بود؟ در نتیجه در این مقاله با قوانین مربوط به کارکرد پرسنل از قبیل ساعات کاری موظف، اضافه کاری، نوبتکاری، شبکاری و… مرتبط آشنا خواهید شد كه بتوانید حقوق و دستمزد افراد را به درستی محاسبه كنید تا حق و حقوقات پرسنل فعال در شرکتی که شما در آن به فعالیت مشغول هستید به درستی محاسبه شود.
ساعت کارکرد موظفی یا ساعت کارکرد استاندارد چیست
ماده ۵۱ – مدت زمان ساعات کاری در قانون کار مدت زمانی است که کارگر نیرو یا وقت خود را به منظور انجام کار در اختیار کارفرما قرار می دهد به غیر از مواردی که در این قانون مستثنی شده است ساعات کار کارگران در شبانه روز نباید از ۸ ساعت کار تجاوز نماید.
تبصره ۱- کارفرما با توافق کارگران نماینده یا نمایندگان قانونی آنان میتواند ساعات کار را در بعضی از روزهای هفته کمتر از میزان مقرر و در دیگر روزها اضافه بر این میزان تعیین کند به شرط آنکه مجموع ساعات کار هفته از ۴۴ ساعت کار تجاوز نکند.
تبصره ۲ – در کارهای کشاورزی کارفرما می تواند با توافق کارگران نماینده یا نمایندگان قانونی آنان ساعات کار در شبانه روز را با توجه به کار عرف و فصول مختلف تنظیم نماید.
نکته مهم شماره 1: با توجه به اینکه در قانون کار ۴۴ ساعت کار برای یک هفته اعلام شده است و یک هفته شامل شش روزکاری و یک روز جمعه برای استراحت است، بنابراین برای محاسبه کل ساعات کار در یک ماه به قرار زیر عمل میکنیم:
لازم به توضیح می باشد به دلیل دیدگاه های مختلف نسبت به قانون، ساعات کار ماهانه کارگران در شرکتهای مختلف 220 ، 192 و 176 ساعت تعیین شده است.
بهترین حالت ممکن برای محاسبه ساعت کارکرد استاندارد توجه به تقویم ماه مورد نظر و آیین نامه داخلی شرکتی که درآن مشغول به کار می باشید است.
انواع کارکرد کارکنان و کارگران در شرکت ها
کارکرد کارکنان و کارگران به عنوان یکی از اصلیترین مفاهیم در محاسبه و کنترل کارکرد پرسنل جهت محاسبه حقوق و دستمزد می باشد. به طور کلی به مجموع ساعات کاری کارمند و یا کارگر در یک دوره زمانی مشخص کارکرد می گویند.
کارکرد روزنامه کارکنان و کارگران چیست
در مواردی که نیازهای کاری چند ماه یا چند سال به طول انجامد و نیاز به پرسنل تمام وقت باشد، دستمزد پرسنل به صورت ماهیانه محاسبه و پرداخت میشود، در اینگونه موارد کارکرد پرسنل به صورت روزانه محاسبه میشود. یا بطور کلی براساس قرارداد معین برای یک بازه یکساله و یا کوتاه تر به صورت روزانه محاسبه میشود.
کارکرد ساعتی کارکنان و کارگران چیست
در شرایطی که شرکت ها و یا سایر اشخاص نیاز به کارکان و یا کارگرانی که به صورت نیمه وقت حاضر به همکاری با واحد تجاری باشند اقدام به انعقاد قرارداد به صورت ساعتی می نمایند. پرسنلی که به صورت نيمه وقت و يا كمتر از ساعات قانوني تعيين شده به كار اشتغال دارند، کارکرد آنان به نسبت ساعات كار انجام يافته محاسبه میشود.
اضافه کاری به چه معنا می باشد
انجام کار بیش از ساعات تعیین شده در قانون کار را اضافه کاری میگویند. به عبارت دیگر بر اساس قوانین مصوب در کشور اضافه کار به شرح ذیل می باشد:
مورد یک از پنج: بر اساس ماده ۵۹ قانون کار، شرایط اضافه کاری کارگران، آن است که در حالت عادی علاوه بر اینکه کارگر باید با انجام اضافه کاری موافق باشد، پرداخت مبلغ اضافه کاری به ازای هر ساعت کار اضافی نیز الزامی میباشد.
مورد دو از پنج: بر اساس ماده ۵۲ قانون کار، در مشاغل سخت و زیان آور و همچنین در کارهای زیر زمینی همچون کار در معدن، میزان ساعات کاری افراد نباید از ۶ ساعت در روز و ۳۶ ساعت در هفته بیشتر شود. به همین دلیل، کارگران مشاغل سخت و زیان آور و زیر زمینی، شرایط اضافه کاری را نخواهند داشت.
مورد سه از پنج: بر اساس ماده ۶۰ قانون کار، گاهی ارجاع اضافه کاری به کارگر، علی رغم رضایت وی نیز مورد پذیرش خواهد بود. به شرط اینکه انجام کار اضافه، برای جلوگیری از حوادث غیر قابل پیش بینی یا ترمیم خسارات ناشی از این حوادث بوده یا به منظور اعاده فعالیت کارگاه، پس از بروز حوادثی همچون سیل یا زلزله، اجتناب ناپذیر باشد.
مورد چهار از پنج: بر اساس ماده ۶۱ قانون کار، ارجاع اضافه کاری به کارگرانی که شب کاری (بین ساعت ۲۲ تا ۶ صبح) انجام میدهند یا شغل آنها جزء کارهای خطرناک و سخت و زیان آور است، ممنوع میباشد و این افراد شرایط اضافه کاری را ندارند.
مورد پنج از پنج:مطابق ماده ۸۳ قانون کار، در نظر گرفتن هر نوع کار اضافی و انجام کار در شب، ارجاع کارهای سخت و زیانآور و نیز حمل بار با دست، بیش از حد مجاز و بدون استفاده از وسایل مکانیکی برای کارگر نوجوان (زیر ۱۸ سال) ممنوع است و با افراد متخلف طبق قوانین برخورد میشود.
مثال عملی در خصوص تعیین ساعت اضافه کار پرسنل
در یک واحد اقتصادی که ساعت کاری استاندارد یک ماه آن بر مبنای 176 ساعت میباشد، یکی از پرسنل طی یکماه 275 ساعت کارکرد داشته است، میزان ساعت اضافه کاری ایشان نسبت به ساعت استاندارد چه میزان می باشد؟
نوبت کاری و شب کاری چیست؟ نحوه محاسبه فوق العاده نوبت کاری و شب کاری چگونه است
بر اساس مواد 55 و 56 قانون کار؛ كنوبت کاری عبارت است از كاري كه در طول ماه گردش دارد، به نحوي كه نوبت هاي آن در صبح يا عصر يا شب واقع ميشود و كارگري كه در طول ماه به طور نوبتي كار مي كند علاوه بر مزد فوق العاده نوبت كاري نیز دريافت خواهد كرد.
به اساس ماده 53 قانون کار؛ كار روز، كارهايي است كه زمان انجام آن از ساعت 6 بامداد تا 22 میباشد و كار شب كارهايي است كه زمان انجام آن بين 22 تا 6 بامداد قرار دارد. كار مختلط نيز كارهايي است كه بخشي از ساعات انجام آن در روز و قسمتي از آن در شب واقع ميشود.
برای هر ساعت کار در شب، تنها به کارکنان و کارگران غیر نوبت کاری، 35 درصد (سی و پنج) علاوه بر مزد به عنوان فوق العاده شبکاری قابل پرداخت می باشد.
ماموریت چیست و حق ماموریت چگونه محاسبه میشود
به موجب ماده 46 قانون کار، کارگرانی که به موجب قرارداد یا موافقت بعدی به ماموریتهای خارج از محل خدمت اعزام میشوند فوقالعاده ماموریت تعلق میگیرد. این فوقالعاده نباید کمتر از مزد ثابت یا مزد مبنای روزانه کارگران باشد همچنین کارفرما مکلف است وسیله یا هزینه رفت و برگشت آنها را تامین نماید.
تبصره – ماموریت به موردی اطلاق میشود که کارگر برای انجام کار حداقل 50 کیلومتر از محل کارگاه اصلی دور شود و یا ناگزیر باشد حداقل یک شب در محل ماموریت توقف نماید.
اين فوق العاده نبايد كمتر از مزد ثابت يا مزد مبناي روزانه كارگران باشد.
انواع مأموریت از لحاظ مسافت و محدوده جغرافیا
مأموریت خارج از شهر محل کار؛ چنانچه کارمند و یا کارگر مسافتی بیش از پنجاه کیلومتر را طی کند و یا به هر دلیلی شب در محل مأموریت اقامت داشته باشد، را ماموریت در خارج از شهر محل کار می گویند و به آن مامور حق مأموریت تعلق خواهد گرفت.
مأموریت درون شهر محل کار؛ به مأموریتی گفته می شود که کارفرما برای انجام کارهای عادی، کارکنان را به محلی که داخل شهر باشد، اعزام می نماید. در این نوع مأموریت، زمان مأموریت جزء ساعات کار محسوب شده و حق مأموریت به مأمور تعلق نخواهد گرفت ولیکن هزینه های رفت و آمد و یا صرف غذا و سایر هزینه ها به صورت معقول با تأیید مدیر مربوطه و بر اساس آئین نامه های داخلی شرکت به فرد مامور قابل پرداخت خواهد بود.
انواع مرخصی و نحوه محاسبه آن در حقوق و دستمزد کارکنان
عدم حضور کارمند و یا کارگر که می بایست در ساعت کاری موظفی خود در محل شرکت حضور داشته و بر اساس مجوزی که از قبل اخذ نموده را مرخصی میگویند. مرخصی انواع مختلفی دارد که به شرح ذیل می باشد:
- مرخصی استحقاقی
- مرخصی استعلاجی
- مرخصی بدون جقوق
- مرخصی ساعتی با حقوق و بدون حقوق
جهت آشنایی کامل با انواع مرخصی و نحوه محاسبه آن و قوانین مربوطه اینجا کلیک کنید.
تهیه و تنظیم خلاصه لیست کارکرد پرسنل و محاسبه حقوق و دستمزد پرسنل
به طور معمول کارکرد پرسنل برای یک بازه زمانی یک ماهه تنظیم می گردد و با تجمیع کارکرد کلیه پرسنل، لیست کارکرد آنها جهت انجام محاسبات تنظیم می شود.
به یاد داشته باشید که کلیه محاسبات شما در تهیه لیست کارکرد پرسنل، اطلاعات مبنای محاسبه و پرداخت حقوق و دستمزد کارکنان را فراهم می نماید، در نتیجه در عملیات محاسبه لیست حقوق و دستمزد می بایست با دقت و به صورت مستقل و بیطرفانه نسبت به تنظیم لیست اقدام نمایید . نکته قابل توجه اینکه زمان ارائه لیست در زمان پرداخت حقوق به کارکنان مؤثر بوده و از اینرو در تنظیم لیست سرعت عمل بالایی داشته باشید.
جهت سهولت در محاسبه کارکرد پرسنل و محاسبه ریالی لیست حقوق و دستمزد پیشنهاد ما این است که شما می توانید با استفاده از نرم افزار اکسل محاسبه حقوق و دستمزد نسخه آلفا تهیه شده در مجموعه فرامالی یار با سرعت و دقت بالا نسبت به محاسبه لیست حقوق و دستمزد خود اقدام نمایید. فقط کافی است با انجام یک کلید از نرم افزار محاسبه حقوق و دستمزد نسخه آلفا مجموعه فرامالی یار بهره مند شوید.